Osmanlı engereğinin yayılış haritası genişledi
Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) Şabanözü Meslek Yüksekokulu Veterinerlik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emin Bozkurt, 2023 yılında lisans öğrencisi Arda Emre Kandil ile Eldivan ilçesinde yürüttüğü arazi çalışması sırasında Osmanlı engereği ile karşılaştı.
Bozkurt ve öğrencisi, aynı bölgede türe ait 3 bireyi gözlemledi. Yapılan inceleme ve bilimsel değerlendirmeler sonucunda, Osmanlı engereğinin Çankırı’da ilk kez kayıt altına alındığı belirlendi.
BİLİMSEL DERGİDE YAYIMLANDI
Elde edilen bulgular, uluslararası bilimsel yayınlardan Journal of Animal Diversity dergisinde yayımlandı. Çalışmada, türün bilinen yayılış alanının yaklaşık 100 kilometre kuzeydoğuya doğru genişlediği tespit edildi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ UYARISI
Araştırma kapsamında Osmanlı engereği, ekolojik niş (yaşam alanı) modellemesi yöntemiyle de incelendi. Doç. Dr. Bozkurt, küresel iklim değişikliğinin türün gelecekteki dağılımını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti.
Bozkurt, “İklim senaryolarına göre türün yayılış sahasında daralma hatta kayıplar yaşanabilir. Bu nedenle Çankırı’daki yeni kayıt, hem bilimsel hem de koruma açısından büyük önem taşıyor.” dedi.
“ÇANKIRI, TÜRÜN SINIR NOKTASI”
Daha sonra yapılan saha çalışmalarında da aynı bölgede yetişkin bireylerin yanı sıra yavru engereklere rastlandığını belirten Bozkurt, şu değerlendirmede bulundu:
Osmanlı engereği zehirli bir tür ve 1 metreye kadar büyüyebiliyor ancak insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmuyor. Genellikle gece ve sabaha karşı aktif. Çankırı, bu türün dünyadaki en kuzeydoğu sınırını oluşturuyor. Bu da burayı korunması gereken kritik bir bölge haline getiriyor.
TÜRKİYE, TÜRÜN ANA YAŞAM ALANI
Osmanlı engereğinin Türkiye’de Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Trakya bölgelerinde görüldüğünü belirten Bozkurt, türün ülke dışındaki dağılımının ise oldukça sınırlı olduğunu söyledi:
Yunanistan’da çok dar bir alanda yayılış gösteriyor. Türün yaklaşık yüzde 90’ı Türkiye sınırları içinde bulunuyor. Elde ettiğimiz verileri Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’ne ilettik. Gerekli görülürse tür koruma altına alınabilir.
“ZEHİRLİ AMA SALDIRGAN DEĞİL”
Osmanlı engereğinin ayırt edici özelliklerine de değinen Bozkurt, yılanın başının üçgen şeklinde olduğunu, göz bebeklerinin dikey yapıda bulunduğunu ve sırtında zikzak desenli bir şerit yer aldığını anlattı:
“Kuyruğu kısa ve küt, vücudu boyuna oranla kalındır. Zehirli bir tür olmasına rağmen saldırgan değildir. İnsanları gördüğünde genellikle tıslayarak uyarı verir.”
EKOSİSTEMDE ÖNEMLİ ROL ÜSTLENİYOR
Sürüngenlerin, özellikle de yılanların ekosistem açısından önemli görevler üstlendiğini vurgulayan Bozkurt, Osmanlı engereğinin fare gibi hastalık taşıyabilen canlıların kontrolünde etkili olduğunu söyledi:
“Yılanlar doğanın denge unsurlarındandır. İnsanlara zarar vermedikleri sürece öldürülmemeleri ve korunmaları gerekiyor.”
